Үе дамжсан уур амьсгалын эсрэг гэмт хэргүүдийн шүүх хуралд Монголоос өгсөн мэдүүлэг

Published On: October 3, 2024

2021.10.28

“Үе дамнасан уур амьсгалын эсрэг гэмт хэргийн шүүх” https://framerframed.nl/en/dossier/court-for-intergenerational-climate-crimes-cicc/ төсөл нь устсан, устах амьд ба амьд бус байгалийн төрөл зүйлийн томоохон үзэсгэлэн ба Нидерландын засгийн газарт гэмт хэргийг нэхэмжлэн шүүх хурлын мэтгэлцээн хэлбэрээр 2021 оны 1-р сарын 24-30-ны өдрүүдэд зохион байгуулсан эрдэмтэн судлаач, урлагийн төлөөлөл ба байгаль, хүний эрхийн төлөө тэмцэгчдийн хамтын акц юм. Нидерландын засгийн газар татварын диваажин байгуулснаар МУ-д олсон орлогоос төлөх татвараас зайлсхийх, таатай орчинд давуу эрхтэй олборлох боломж олгосоноор Рио Тинто мэт уурхайн компаниудад говийн эмзэг экосистемийн эсрэг гэмт хэрэг үйлдсэнийг нотлох видео ба гэрчийн аман мэдүүлэг өгч оролцсон. 

 

 

Монгол Улсын Өмнөговь аймгийн говид нүүрс, зэс ба бусад эрдэс олборлох мега төслүүд орших нь Нидерландын Засгийн газар, FMO – хөгжлийн банк зэрэг гадаадын хөрөнгө оруулагчдын нэхэлтээр бий болсон юм. Нидерландын Засгийн газар нь Дэлхийн банк группын ТУЗ-ийн гишүүн, Монголыг төлөөлдөг, мөн Европын сэргээн босголт, хөгжлийн ба Европын хөрөнгө оруулалтын банкуудын хувь нийлүүлэгч гэх мэт олон сувгаар эндхийн уул уурхайд оролцдог. Дээрх банкууд хамтарч, олборлох салбарын түүхэнд хамгийн том нийтийн санхүүгийн зээлийн багцыг Оюу Толгой төсөл зориулан босгосон. Энэ аврага хөрөнгө оруулалт нь шууд ба шууд бусаар Монгол Улсыг “хөрөнгө оруулалтын таатай бодлогын орчин” бүрдүүлж, бас хоёр талын гэрээгээр хөрөнгө оруулалтыг хамгаалах амлалт авахад хүргэсэн юм.

 

Нидерланд улс Рио Тинто мэт уурхайн компаниудад Монголд төлөх татвараас зугтах боломж олгодог. Оюу Толгой Нидерланд Би, Ви гэх, Монголд олсон орлогоос төлөх татвараас зугтаах зорилго бүхий шуудангийн хайрцаг компанийг татварын “диваажин” Нидерландад байгуулсан.

 

Хөрөнгө оруулалтын таатай орчин бүрдүүлэх ажил бүр 1995 оны үеэс эрдэс баялаг, хөрөнгө оруулалтын эрх зүйн орчныг өөрчлөхөөс эхлэлтэй. Оюу Толгойн энэ түүхэн Ландсат зургууд, хөрөнгө оруулалтын таатай орчин бүрдүүлэх алхмууд, Дэлхийн банкны далбаан дор гадаадын хөрөнгө оруулагчдын боловсруулсан Оюутолгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээ нь бүгд эхэндээ хал балгүй мэт харагдавч энэхүү төсөл болон уул уурхайн тархалт яваандаа мега хэмжээний экоцидэд хүргэж улстөрийг донсолгох цөм нь болохыг илтгээгүй.

 

Олон улсын шахалтаар боловсруулсан Оюу Толгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээнд олборлогчийн өөрийн хайгуулаар олсон гэх усны нөөцийг давуу эрхтэй ашиглахыг баталгаажуулах зорилгоор Усны тухай хууль өөрчлөлт оруулж Хөрөнгө оруулалтын гэрээнд 6.13 ба 6.14 заалтуудыг тусгасан нь Монголын ард түмнээс усыг булаан хувьчилж, экосистемийг дээрэмдсэн хэрэг байлаа.

 

Ус бол говь нутагт хамгийн ховор, амьдралыг тэтгэх нөөц. Гэтэл Рио Тинто усыг секундэд 870 литр хурдаар үнэгүй сорж байна. Усны төлбөрт төлсөн зарлагыг татвараас хасч тооцдог. Татварын маргаанаас гадна усны тайлан, техникийн мэдээллийг бүрэн гүйцэд тайлагнахгүйн асуудлууд ч бий. Олборлох, баяжуулах, ялангуяа нүүрс угаахын тулд говийн усыг үнэ төлбөргүй, бас хэмжээ хязгааргүй ашиглах нь экоцид бөгөөд хүн төрөлхтний эсрэг гэмт хэрэг юм. Энэ бүс нутагт нүүрс олборлолтыг шууд бусаар ч санхүүжүүлснийг хүндрүүлэх нөхцөлд тооцож ял шийтгэх хэрэгтэй.

 

Оюутолгойн шорвог гэх усыг татах 28 татуурга бүхий Гүний хоолойн барилга, ус ашиглалтын улмаас нутгийн малчид заган ой, гүний гүехэн усны нөөц, бэлчээрээ алдаж улмаар амьжиргаа, уламжлалт нүүдэлчин ахуй соёлын эрх, гарал үүсэл, соёлын өвөө өнөөгийн малчид болон хойч үе нь алдахад хүрч байна.

 

Тайлбар: -Оюутолгой төслийн нөлөөллөөр 28 гүний цооног худаг гарсан. Үүнээс болж худаг маш татарсан. Манай уудаг усны Шаваг гэдэг газар элбэг устай байсан. Одоо 50 тэмээ ханахгүй байна . Тэгээд хэмжүүр зэмжүүр ирээд, Оюутолгой ирээд хэмжээндээ байна гэдэг. Мэргэжлийн ус тэгэж хэлэхээр юу гэхэв. Мал л ханахаа байсан. Тэгээд би мал хуйгаа зарж үрээд, мал өсгөх аргагүй боллоо гээд төв рүү орж ирсэн. Тэтгэврийн хоёр хөгшин байна даа. Хэдэн хүүхэдтэй. Тэгээд үр хүүхдээл ер нь яаж амьдардаг юи бол доо гэж бодох юм. Мань мэтийн юм яахав, тэглээ ингэлээ гээд яахав

 

Тайлбар: Амин чухал Ундайн голыг Оюутолгойн ил уурхайн ам руу урсахаас зайлуулахын тулд гольдролыг нь өөрчлөх, түүний өвөл хөлдөдгүй, амьд бүхнийг тэтгэгч Бор-Овоогийн задгайг устгахыг нутгийн малчид эсэргүүцэж 2013 онд ОУСК-ийн Омбудсмэнд гомдол гаргасан ч устгасан.

Өмнөговь нь ховор, эрсдэлд орсон биологийн төрөл зүйл, түүх, археологийн олдвороор баялаг хэдий ч 2012 онд, Оюутолгойн нөлөөлөл илэрч эхэлснээс арван жилийн дараа Рио Тинто байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээгээ хийхдээ суурь судалгаа мэдээлэл байхгүй гэсэн билээ. Тэгвэл Ундайн голын усан будгийн зургийг нутгийн музейгээс олж үзэхэд ийм байна.

 

Тайлбар; Ундайн голын гольдролыг сүйтгэсэн, Бор-Овоогийн задгайн экологийн үйлчлэлийг сэргэгээгүй, мөн Гүний хоолойн орчмын усны нөөцийг буруулсны зэрэгцээ Оюутолгой ХХК-аас Оюутолгой, Тавантолгой зэрэг өмнө зүгийн хэрэглэгчдэд ус хүргэх “Орхон-Говь” ус шилжүүлэх төслийн ухуулгыг тарааж байна.

 

 

 

Рио Тинто өөрийн хайгуулаар олсон хангалттай усны нөөцтэй гэх боловч “Орхон-Говь” ус шилжүүлэх төсөл нь говийн бүсэд уурхай ба дэд бүтцийг санхүүжүүлэхийг сонирхогчдын төлөвлөгөөнөөс хасагдаагүй. Шувуу нисэх өндрөөс олборлолт, уурхайн дэд бүтэц нь газрын гадарга, бэлчээрт хичнээн их эвдрэл учруулдаг нь харагдана. Энэ нь Монголын уур амьсгалын өөрчлөлтөд нөлөөлдөг хүчин зүйл гэж малын бэлчээр талхлалттай харьцуулашгүй их эвдрэл. Хөгжлийн донор, банкуудын тайланд бэлчээр талхлалтыг байнга тусгадаг атлаа том уурхайн уур амьсгалын нөлөөг дурдахгүй өнгөрдөг нь мөн л гэмт хэрэг.

 

Уур амьсгалын өөрчлөлтөд уурхайн нөлөөг дурдахгүй дардаг атлаа бэлчээрээр нүүдэллэх уламжлалт газар ашиглалтыг өөрчлөх санаархал нь бас л уур амьсгалын эсрэг гэмт хэрэг юм. Нүүрсний тээврийн зам дээрх 100 тоннын автомашинуудын урт цуваа нь жолооч нарын хувьд хэвийн зүйл ба тэд олон өдөр, заримдаа сараар нь Хятад улс хилээ нээхийг хүлээж кабиндаа амьдардаг. Нүүрсний замууд хатуу хучилтгүй учраас хөрсний эвдрэл, тоосжилтыг нэмэгдүүлэн цөлжилтөд шууд нөлөөлдөг.

 

Монголын цөлжилтийн статистик аймшигтай: жилдээ 5 километрийн хурдтайгаар цөлжилт хойт зүгт ахиж нийт нутгийн 76% нь өртөөд байна. Дулаарал 2.2С-д хүрч, уурхайтай бүсүүдэд ган зуд өнжихгүй болсон.

Гадаадын хөрөнгө оруулалтын шахалтаар уурхайн олборлолт, баяжуулалт ба тээвэрлэлтийн явцад бэлчээр, ус, байгальд учруулж байгаа сүйрлийг КОВИД-19 дараах эдийн засгийн сэргэлтийг эрчимжүүлэх хуулиар , урьд цуцалсан лицензийг сэргээх, ховор ан амьтан агнах хэмжээг хоёр дахин нэмэгдүүлэх замаар улам даамжруулах гэж байна.

Эртний далайн ёроол асан Хэрмэн цав нь өнөөдөр амьдралгүй орчны жуулчны үзвэр боловч удахгүй энэ нутагт ердийн дүрс болох аюултай.

 

 

Бэлчээр усаар хангагдсан тэмээ нь ус, хоолгүйгээр заримдаа хэдэн долоо хоног ч явдаг. Тэмээний бөх нь өөх хуримтлуулж тэжээлийн эх үүсвэр болдог юм. Есдүгээр сард бөх нь дүүрсэн байх ёстой. Харамсалтай нь энэ хэдэн ботго ус хоолоор хангагдаж чадаагүй байна.

67 Comments

  1. drover sointeru December 28, 2024 at 4:13 pm - Reply

    Hello! I could have sworn I’ve been to this blog before but after browsing through some of the post I realized it’s new to me. Anyways, I’m definitely happy I found it and I’ll be book-marking and checking back frequently!

  2. tlover tonet March 1, 2025 at 9:15 pm - Reply

    I’m extremely impressed with your writing talents as neatly as with the format to your blog. Is that this a paid subject or did you customize it your self? Anyway stay up the excellent high quality writing, it is uncommon to peer a great weblog like this one these days..

  3. Browse this page March 3, 2025 at 10:05 pm - Reply

    I constantly look forward to your new and distinctive viewpoints. It keeps me coming back for more.

  4. Deloras March 8, 2025 at 9:23 pm - Reply

    Your writing paints vivid pictures in my mind. I can visualize every {detail you portray.

  5. Maude March 16, 2025 at 5:15 am - Reply

    I really enjoyed reading this article and learned some useful information. Thanks for sharing your insights with your readers.

  6. Dusty March 16, 2025 at 7:00 pm - Reply

    Your blog is an excellent resource for anyone searching for helpful information. Keep up the good work.

  7. vorbelutr ioperbir March 29, 2025 at 9:21 pm - Reply

    Greetings! Very helpful advice on this article! It is the little changes that make the biggest changes. Thanks a lot for sharing!

  8. drover sointeru April 3, 2025 at 11:55 am - Reply

    I like what you guys are up also. Such smart work and reporting! Carry on the excellent works guys I’ve incorporated you guys to my blogroll. I think it’ll improve the value of my site :)

  9. smorter giremal April 7, 2025 at 11:02 am - Reply

    In the great pattern of things you actually get a B- for hard work. Where exactly you actually confused everybody ended up being in your details. You know, it is said, details make or break the argument.. And that could not be much more accurate at this point. Having said that, let me reveal to you precisely what did do the job. Your text is actually very powerful and that is possibly the reason why I am taking an effort in order to comment. I do not really make it a regular habit of doing that. Secondly, even though I can easily see the jumps in logic you make, I am not really confident of how you appear to unite your ideas which help to make the actual conclusion. For the moment I will subscribe to your issue but hope in the future you actually link your dots better.

  10. Aldrilasnnup April 9, 2025 at 3:43 pm - Reply

    Поэт не глядел уже по сторонам, а, уставившись в грязный трясущийся пол, стал что-то бормотать, ныть, глодая самого себя. нотариус около метро Набожная, а откровеннее сказать – суеверная, Анфиса так напрямик и заявила очень расстроенной Анне Францевне, что это колдовство и что она прекрасно знает, кто утащил и жильца и милиционера, только к ночи не хочет говорить. Нотариус Селенкова Вера Сергеевна Гроза начнется… – арестант повернулся, прищурился на солнце, – …позже, к вечеру. Нотариус Водный стадион – Вот что, Миша, – зашептал поэт, оттащив Берлиоза в сторону, – он никакой не интурист, а шпион.

  11. Chloe Grossnickle April 15, 2025 at 2:24 am - Reply

    Hi there! This post couldn’t be written any better! Reading through this post reminds me of my previous room mate! He always kept talking about this. I will forward this article to him. Pretty sure he will have a good read. Thank you for sharing!

  12. Snipfeed April 16, 2025 at 11:12 pm - Reply

    I’m extremely impressed with your writing abilities as well
    as with the layout on your blog. Is this a paid theme or did
    you customize it yourself? Either way stay up the excellent quality writing, it’s
    uncommon to look a nice weblog like this one nowadays.
    Snipfeed!

  13. Code of destiny April 17, 2025 at 2:00 am - Reply

    I am really inspired along with your writing abilities and also with the layout for your weblog. Is this a paid subject matter or did you customize it your self? Anyway stay up the excellent quality writing, it’s uncommon to peer a great blog like this one nowadays!

  14. kitesurf rentals near me April 19, 2025 at 4:28 pm - Reply

    good post.Never knew this, regards for letting me know.

  15. wandrizal April 24, 2025 at 11:30 am - Reply

    Үе дамжсан уур амьсгалын эсрэг гэмт хэргүүдийн шүүх хуралд Монгол улсаас өгсөн мэдүүлэг нь дэлхий нийтийн хамтын ажиллагааг илтгэн харуулж байна, яг л 1G-ээс 5G хүртэлх сүлжээний хөгжлийн адил олон улсын хамтын хүчин чармайлтыг шаарддаг томоохон асуудал юм.

  16. MyName April 26, 2025 at 10:06 pm - Reply

    WVZxDH Zmqgdj LnXfrAj SDzlzPV ShX BasSq

  17. FAudriraa April 30, 2025 at 11:44 am - Reply

    В громадной, до крайности запущенной передней, слабо освещенной малюсенькой угольной лампочкой под высоким, черным от грязи потолком, на стене висел велосипед без шин, стоял громадный ларь, обитый железом, а на полке над вешалкой лежала зимняя шапка, и длинные ее уши свешивались вниз. недорого накрутка поведенческих факторов программа И оказалось, что тот, к счастью, еще не ушел.

  18. PAwdrieau April 30, 2025 at 9:49 pm - Reply

    Придя, был встречен домработницей Груней, которая объяснила, что сама она только что пришла, что она приходящая, что Берлиоза дома нет, а что если визитер желает видеть Степана Богдановича, то пусть идет к нему в спальню сам. Vivus Сволочь!.

  19. ZAudrijar May 1, 2025 at 1:26 am - Reply

    – Нет, уж кого-кого, а тебя-то я не помилую, – с тихой ненавистью сказал Иван Николаевич. разместить ссылку Стали звонить в ненавистное Перелыгино, попали не в ту дачу, к Лавровичу, узнали, что Лаврович ушел на реку, и совершенно от этого расстроились.

  20. PArdrisar May 1, 2025 at 5:26 am - Reply

    Ведь нельзя же, согласись, поместить всю свою привязанность в собаку. Ремонт пластиковых окон в Химках Берлиоз не стал слушать попрошайку и ломаку регента, подбежал к турникету и взялся за него рукой.

  21. YAddrijae May 1, 2025 at 7:16 pm - Reply

    В самом деле, не пропадать же куриным котлетам де-воляй? Чем мы поможем Михаилу Александровичу? Тем, что голодные останемся? Да ведь мы-то живы! Натурально, рояль закрыли на ключ, джаз разошелся, несколько журналистов уехали в свои редакции писать некрологи. перевод паспорта москва рядом со мной В полутьме что-то тускло отсвечивало.

  22. FAddrilaa May 1, 2025 at 10:56 pm - Reply

    Не знаю, кто подвесил твой язык, но подвешен он хорошо. нотариус Купцов Выведите его отсюда на минуту, объясните ему, как надо разговаривать со мной.

  23. CAvdrirar May 2, 2025 at 2:34 am - Reply

    – Это уж как кому повезет, – прогудел с подоконника критик Абабков. нотариус Серова Поэт поднял свечу над головой и громко сказал: – Здорово, други! – после чего заглянул под ближайший столик и воскликнул тоскливо: – Нет, его здесь нету! Послышались два голоса.

  24. XAldrihal May 2, 2025 at 6:07 am - Reply

    – Сознайся, – тихо по-гречески спросил Пилат, – ты великий врач? – Нет, прокуратор, я не врач, – ответил арестант, с наслаждением потирая измятую и опухшую багровую кисть руки. Краны пневмосистемы Слова эти были настолько неожиданны и нелепы, что Степа решил, что ослышался.

  25. Glacy May 7, 2025 at 11:25 am - Reply

    Happy to join conversations, share experiences, and learn something new along the way.
    I’m interested in learning from different perspectives and contributing whenever I can. Happy to hear different experiences and connecting with others.
    That’s my website-https://automisto24.com.ua/

  26. GullyBet slots May 12, 2025 at 3:04 am - Reply

    Good V I should certainly pronounce, impressed with your web site. I had no trouble navigating through all tabs as well as related info ended up being truly easy to do to access. I recently found what I hoped for before you know it at all. Reasonably unusual. Is likely to appreciate it for those who add forums or anything, web site theme . a tones way for your customer to communicate. Nice task..

Leave A Comment