630 төрийн бус байгууллагууд олон улсад арбитрын шүүхэд КОВИД-19-тэй холбоотой нэхэмжлэлүүд гарч эхэлсэнтэй холбоотой сонордуулж байна’
Дэлхийн 90 гаран орны төрийн бус байгууллагууд өмнөх хямралуудын үеэр хийсэн судалгаа болон одоогийн байдалд хийсэн ажиглалтад үндэслэн КОВИД-19 цар тахалтай тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаа нь бизнесийн эрх ашгийг хохироосон нэрийдлээр ISDS буюу хөрөнгө оруулагч ба засгийн газар хооронды маргаан шийдвэрлэх механизмыг ашиглан засгийн газруудаас олон зуун тэрбум доллар нэхэмжлэх давалга эхэлж байгааг анхааруулж байна.
Үндэстэн дамнасан корпорациуд маш олон худалдаа ба хөрөнгө оруулалтын гэрээнд суулгадаг ISDS хэмээх зөвхөн компани засгийн газрыг шүүхэд татах эрх олгодог гэрээний заалтыг ашиглан цар тахалтай тэмцэх үйл ажиллагааг нь буруутган шүүхэд татах эрсдлийг хаах арга хэмжээг яаралтай авахыг олон сая хүнийг төлөөлөх 630 байгууллагын гарын үсэгтэй нээлттэй захидлаар уриаллаа. Энэхүү уриалгадаа хэрхэн хамгаалах тухай зөвлөмжүүдийг мөн багтаасан байгааг Оюу Толгойн Хяналт ТББ-аас МУ-ын дээд удирдлагууд, яамдын сайд нар ба УИХ-ын гишүүдэд хүргэлээ.
Цар тахлын энэ үед хүн ардынхаа амь нас, эрүүл мэнд, ажлын байрыг хамгаалах, эдийн засгийн хямралыг сааруулах, хүн амын наад захын хэрэглээг хангахад чиглэсэн дараах арга хэмжээг нь компанид хохирол учруулсанд тооцон хэрэг үүсгэх, нэхэмжлэл гаргах боломжийг арбитрын шүүгчид эрэлхийлж эхэлсэн байна. Үүнд:
- Ард иргэдээ хамгаалах, вирусын тархалтыг зогсоох үүднээс зарим бизнесийн үйл ажиллагааг хязгаарласан, зогсоосон
- Эмнэлэг, эрүүл мэндийн нөөц дутсан үед ард иргэдийн эрүүл мэндийн төлөө хувийн эмнэлэг, хувийн байгууллагуудыг дайчилсан, засгийн газрын мэдэлд ажиллуулсан, үйлдвэрлэгчдийг агааржуулагч үйлдвэрлэхийг шаардсан
- Бизнесүүд болоод айл өрхийг ипотекийн зээлийн болоод түрээсийн төлбөрөөс чөлөөлсөн
- Хямралд нэрвэгдсэн стратегийн ач холбогдол бүхий бизнесүүдийг гадны мэдэлд очихоос сэргийлсэн арга хэмжээ авсан
- Ард иргэдийнхээ эрүүл ахуйн хэрэгцээний үүднээс цэвэр усаар хангах, дулаан, цахилгааны төлбөрийг зогсоох, салгасан холбоосуудыг залгах
- Эм тариа, вакцин, эмчийн үзлэгийг хямдруулах
- Өрийн бүтцийг шинэчлэх
Уриалгад гарын үсэг зурсан байгууллагуудад:
- Олон улсын ба бүхийн ҮЭ-ийн холбоод International Trade Union Confederation, Public Services International, IndustriALL, the Trade Union Confederation of the Americas, and the IUF.
- Дэлхийн эрүүл мэндийн сүлжээ ТББ-ууд Peoples’ Health Movement, Médecins Sans Frontières Access Campaign and the International Treatment Preparedness Coalition
- Бусад олон улсын иргэний нийгмийн байгууллага, сүлжээ: Oxfam, Friends of the Earth, the European Environmental Bureau, the Asian Peoples’ Movement on Debt and Development and the Arab NGO Network for Development
- МУ-д бүртгэлтэй ТББ-ууд www.minewatch.mn
Жич: Уриалга захидал бүрэн эхээр эндээс татах
